در اواسط قرن بیستم، عنوان CSR (مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها)، توسط متفکرین و متخصصین مدیریت کسب و کار، مانند “پیتر دراکر“، در آمریکا مطرح شد و در بسیاری از محافل علمی، سیاسی و اقتصادی کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، به دغدغه مهمی در مدیریت، بازاریابی و سرمایه‌گذاری، تبدیل شد.
ظهور مسئولیت اجتماعی، عمدتاً در پاسخ به تحولات و چالش‌هایی از قبیل جهانی‌سازی بوده است.
امروزه مسئولیت اجتماعی بنگاه‌ها نه تنها بخش مهمی از ادبیات و فرهنگ مدیریت را به خود اختصاص داده است، بلکه بحث‌های آکادمیک مجامع حرفه ای، سازمان‌های غیر‌دولتی، مصرف کنندگان، کارکنان، تامین کنندگان، سهامداران و سرمایه‌گذاران را نیز درگیر کرده است.
اصطلاح “شرکت مسئولیت اجتماعی” (CSR)، به عنوان یک فعالیت تجاری پایدار شناخته می‌شود و برای توصیف فعالیت شرکت‌هایی که تاثیر مثبتی بر جامعه، محیط زیست و اقتصاد دارند، بکار می‌رود.
در سال۲۰۱۱، کمیسیون اروپا، CSR را به عنوان مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها در تأثیرات مثبت آنها بر جامعه تعریف کرد. تلاش برای کاهش انتشار دی اکسید کربن، ارتقاء فرصت‌های شغلی برابر و مشارکت با جوامع محلی نمونه‌هایی از ابتکارات مسئولیت اجتماعی است.
«جان نوتردام»، مسئول شبکه مسئولیت اجتماعی CSR Europe می‌گوید: «توسعه پایدار و عمل به مسئولیت‌های اجتماعی شرکت‌ها، منتج به نوآوری و ایجاد موقعیت‌های جدید در عرصه‌های مختلف یک کشور، افزایش اعتبار و محبوبیت شرکت‌ها و همچنین جذب و حفظ کارمندان، مشتریان و ذینفعان خواهد شد.»
هرم چهار لایه‌ی CSR
دکتر “کارول” یکی از طرفداران مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها، معتقد است که بی‌توجهی به مسئولیت‌های اجتماعی، موجب افزایش دخالت دولت و در نتیجه کاهش کارایی آن می‌شود و اگر شرکت‌ها، داوطلبانه به برخی مسئولیت‌های اجتماعی و اخلاقی خود عمل کنند، می‌توانند به سود مورد نظر خود دست یابند.
همچنین “کارول” درسال ۱۹۹۱ اصول چهارگانه ای را تحت عنوان” هرم مسئولیت پذیری اجتماعی” معرفی کرد که عبارتند از:
- مسئولیت انسانی بشردوستانه (Philantrapic)
مشارکت داوطلبانه و بشردوستانه هر سازمان، در طیف گسترده‌ای از فعالیت‌های عام‌المنفعه به منظور التیام گوشه‌ای از آلام جامعه و ایفای نقشی مؤثر در حل مشکلات و معضلات اجتماعی بروز می‌‌کند.
- مسئولیت اخلاقی (Ethical)
هر
سازمان برای رسیدن به تعالی در مسیر اهدافش، می‌باید استانداردها و
معیارهای به‌هنجار اخلاقی- انسانی را عمیقاً در تار و پود ارکان خود،
نهادینه کند.
هنجارهایی چون ادب، انصاف، احترام متقابل، پرهیز از افکار و
اعمال ناشایست، غیبت و…، زیرا در غیر این‌صورت، انرژی‌هایی که باید صرف
سازندگی و ارتقاء سازمان شود، هزینه حاشیه‌سازی‌ها و بی‌اخلاقی‌ها
می‌گردد.
- مسئولیت قانونی و حقوقی (Legal)
هر بنگاه اقتصادی در عین تمرکز بر سودآوری، ملزم به رعایت قوانین و مقرراتی همچون تأمین بهداشت و ایمنی کارکنان و مصرف کنندگان، پرهیز از بروز مصادیق تبعیض قومیتی و جنسیتی، توجه به مسائل زیست‌محیطی در تمامی فرایندهای تولید و ارائه خدمات، است، که در این مقوله مطرح و وضع شده‌اند.
- مسئولیت اقتصادی (Economic)
برای بنگاه‌های اقتصادی، کسب سود و ارزش افزوده حاصل از تولید و خدمات، نباید تنها هدف آن محسوب شود. بلکه، پاسخگویی و شفافیت عملکردی هرچه بهتر مسئولان و مدیران می‌تواند نقش بسزائی در ارتقاء کیفی سازمان، جلب مشارکت حداکثری درون سازمانی، ارتقا و حفظ اعتماد در سطح جامعه، افزایش بازدهی و در نهایت، رشد سود اقتصادی را به همراه داشته باشد.
گردآورنده: فاطمه ولی محمدی
